Psikoterapi Nedir? Yöntemleri Nelerdir?

Günümüzün karmaşık ve çok hızlı değişen dünyasında, bireyler zaman içerisinde duygusal, zihinsel ve ilişkisel sıkıntılarla karşılaşabilirler. Bu zorluklar hayat kalitesini düşürebilir, günlük fonksiyonelliği etkileyebilir ve genel iyi oluş halini de negatif etkileyebilir. İşte tam da bu durumda psikoterapi, kişilerin içsel dünyalarını keşfetmelerine, problemleriyle başa çıkma yetenekleri geliştirmelerine ve daha sağlıklı bir hayat sürmelerine destek olan güçlü bir araç olarak devreye girer. Psikoterapi, kelime anlamıyla ruhun tedavisi anlamına gelir ve konuş yöntemiyle gerçekleştirilen bir tedavi tekniğidir. Temelde, eğitimli bir psikoterapist ile danışan arasında kurulan güvenli ve işbirlikçi bir ilişkiye dayanır. Bu ilişki içinde kişiler, düşüncelerini, duygularını, davranışlarını ve tecrübelerini yargılanmadan ifade etme avantajı bulurlar.

Psikoterapi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Psikoterapi tedavisi, yapılandırılmış ve belli bir hedefe yönelik bir süreçtir. Çoğunlukla ilk aşama, danışanın bir psikoterapist ile bir ön görüşme ya da ilk değerlendirme seansı yapmasıdır. Bu seansta terapist, danışanın başvuru sebebini, yaşadığı problemleri, genel hayat öyküsünü, taleplerini ve terapi amaçlarını anlamaya çalışır. Danışan da bu aşamada terapisti tanıma, terapistin çalışma biçimi ile ilgili bilgi edinme ve terapiye devam edip etmeme kararını verme avantajı bulur. Karşılıklı güven ve uyum sağlandığı zaman, psikoterapi tedavisi süreci başlar.

Psikoterapi Ne İşe Yarar?

Psikoterapi, kişilerin zihinsel ve duygusal durumlarını iyileştirmek, hayat kalitelerini artırmak ve daha doyurucu ilişkiler kurmalarında destek olmak adına pek çok yarar sağlar. En temel fonksiyonlarından bir tanesi, kişilerin yaşadıkları duygusal problemlerle daha sağlıklı bir biçimde başa çıkma yetenekleri kazanmalarını sağlar. Psikoterapi sayesinde kişiler, duygularını tanımayı, anlamlandırmayı ve uygun biçimlerde ifade etmeyi öğrenirler. Bununla beraber, psikoterapi negatif ve fonksiyonsuz düşünce kalıplarının farkına varılmasına ve bunların daha gerçekçi, pozitif düşüncelerle değiştirilmesine destek olur. Bu, özellikle depresyon ve anksiyete bozuklukları gibi durumlarda son derece etkilidir.

Psikoterapi Neden Yapılır?

İnsanlar farklı sebeplerle psikoterapiye başvurabilirler. Bu sebeplerin başında, belli ruhsal problemlerin tedavisi gelir. Depresyon, anksiyete bozuklukları, yeme bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu gibi durumlar psikoterapi ile etkili bir biçimde tedavi edilebilir. Bu tarz durumlarda psikoterapi, belirtilerin hafifletilmesine, hastalığın altında yatan sebeplerin anlaşılmasına ve nükslerin engellenmesin destek olur. Bir diğer önemli sebep, yaşam olaylarının getirdiği zorluklarla başa çıkma gereksinimidir. Kayıp ve yas süreçleri, boşanma, iş kaybı, ciddi bir hastalık teşhisi gibi travmatik ya da stresli yaşam olayları insanları derinden etkileyebilir. Psikoterapi, bu zorlu dönemlerde duygusal destek sağlar, uyum sağlama yeteneklerini güçlendirir ve kişinin bu tecrübelerinden anlam çıkararak yoluna devam etmesine destek olabilir.

Psikoterapi Kimlere Uygulanır?

Psikoterapi, zengin bir yelpazedeki kişilere ve problemlere hitap edebilen esnek bir tedavi tekniğidir. Yaş, cinsiyet, kültürel geçmiş ya da sosyoekonomik durum fark etmeden, psikolojik destek isteyen hemen hemen herkes psikoterapiden yararlanabilir. Çocuklar, ergenler, yetişkinler ve yaşlılar için farklı psikoterapi yaklaşımları ve yöntemleri vardır. Örneğin, çocuklarla yapılan terapilerde oyun terapisi gibi yaşlarına uygun teknikler kullanılırken, ergenlerle daha fazla konuşma ve içgörü odaklı uygulamalar yapılabilir. Psikoterapi, yalnızca belli bir psikiyatrik teşhisi olan kişiler için değildir.

Teşhis konulmamış fakat hayatında problemler yaşayan, ilişkilerinde problemler olan, kendini daha iyi tanımak ve geliştirmek isteyen, stresle başa çıkmakta zorlanan ya da önemli yaşam kararları başında olan kişiler de psikoterapiye başvurabilirler. Duygusal olarak acı çeken, davranışlarını ya da fikirlerini değiştirmekte zorlanan, travmatik bir geçmişi olan, kaygı ya da üzüntü gibi duygularla başa çıkamayan herkes psikoterapi için uygun bir aday olabilir. Önemli olan, kişinin değişim için bir motivasyona sahip olması ve terapi sürecine aktif bir şekilde katılmaya istekli olmasıdır.

Psikoterapi Kimlere Uygulanmaz?

Psikoterapi pek çok durumda yararlı olsa da, bazı durumlarda yalnız başına yeterli olmayabilir ya da uygun bir tedavi alternatifi olmayabilir. Örneğin, aktif psikoz semptomları gösteren ya da ağır bilişsel bozuklukları olan kişiler için psikoterapinin verimliliği sınırlı olabilir. Bu tarz durumlarda ilk olarak ilaç tedavisi ya da farklı tıbbi müdahaleler gerekebilir. Psikoterapi, fakat bu durumlar stabil hale geldikten sonra destekleyici bir rol oynar. Aynı zamanda, terapiye kendi rızasıyla gelmeyen, değişime karşı direnç gösteren ya da terapistle işbirliği yapmaya istekli olmayan kişiler için psikoterapinin yararlı olma olasılığı düşüktür.

Psikoterapi, danışanın aktif katılımını ve çabasını gerektiren bir süreçtir. Eğer kişi problemlerinin farkında değilse ya da sorumluluk almak istemiyorsa, terapi süreci verimsiz olabilir. Bazı zamanlarda, özellikle şiddetli ruhsal problemlerde, psikoterapinin yanı sıra ya da öncesinde ilaç tedavisi gerekli olabilir. Örneğin, şiddetli depresyon ya da bipolar bozukluk gibi problemlerde, ilaç tedavisi belirtileri kontrol altına alarak kişinin psikoterapiden daha çok fayda almasını sağlar. Bu tarz kararlar bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmelidir. 

Psikoterapi Yararları Nelerdir?

Psikoterapinin insanlara sunduğu faydalar son derece detaylıdır ve yalnızca belirtilerin azalmasıyla sınırlı değildir. En önemli faydalarından bir tanesi, duygusal rahatlama ve içgörü kazanmadır. Kişiler, bastırdıkları ya da farkında olmadıkları duygularını güvenli bir ortamda ifade ederek rahatlarlar ve bu duyguların kökenlerini, fikir ve hareketleriyle olan bağlantılarını daha iyi anlarlar. Bu içgörü, değişim için ilk aşamadır. Psikoterapi aynı zamanda problem çözme kabiliyetlerinde belirgin bir artış sağlar. Kişiler, karşılaştıkları problemlere farklı açılardan bakmayı, farklı çözüm yolları geliştirmeyi ve bu çözümleri hayata geçirme noktasında daha yetkin hale gelmeyi öğrenirler. 

Negatif ve işlevsiz fikirlerle mücadele etme kabiliyeti de psikoterapinin önemli bir kazanımıdır. Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi gibi yaklaşımlar, otomatik negatif düşünceleri tanımayı ve bunları daha gerçekçi ve yapıcı düşüncelerle değiştirmeyi öğretir. Bu da duygusal durumu ve davranışları pozitif yönde etkiler. Dayanıklılığın artması, psikoterapinin bir diğer önemli faydasıdır. Kişiler, zorluklar karşısında daha dayanıklı olmayı, stresle daha başarılı bir şekilde başa çıkmayı ve krizlerden daha güçlü çıkmayı öğrenirler.

Psikoterapi Etkisini Ne Zaman Gösterir?

Psikoterapinin etkisini ne zaman göstereceği, en çok sorulan sorulardan bir tanesidir fakat yanıtı kişiden kişiye, yaşanan problemin çeşidine ve derinliğine, kullanılan psikoterapi tekniğine ve danışanın terapi sürecine katılım seviyesine göre farklılık gösterir. Farklı kişiler birkaç seansın ardından dahi kendilerini daha iyi hissetmeye, bazı rahatlamalar yaşamaya ve umutlanmaya başlayabilirler. Bu ilk pozitif evrimler, çoğunlukla terapistle kurulan güven ilişkisi ve problemlerin konuşulabilir duruma gelmesiyle bağlantılıdır. Fakat, kalıcı ve derinlemesine evrimler için çoğunlukla daha uzun bir süreye gerek duyulur. Kısa vadeli psikoterapi yaklaşımları belirli problemlere odaklanarak 10-20 seans gibi bir sürede tamamlanabilir ve belirgin iyileşmeler sağlar. Daha karışık problemler, kişilik özellikleri üzerinde çalışılması gereken durumlar ya da derin travmalar söz konusu olduğunda da psikoterapi süreci aylarca, hatta bazı zamanlarda yıllarca sürebilir.

Psikoterapi Neden Uygulanır?

Psikoterapinin uygulanma sebepleri, kişinin hayat kalitesini artırmaya ve psikolojik iyi oluşunu sağlamaya yönelik zengin bir yelpazeyi kapsar. Esas olarak, kişinin duygusal acısını dindirmek, fonksiyonelliğini tekrardan kazanmak ve daha doyumlu bir hayat sürmesine destek olmak adına uygulanır. Ruhsal sorunların tedavisinde kanıtlanmış verimliliği sebebiyle sık sık başvurulan bir tekniktir. Bu bozuklukların belirtilerini azaltmanın yanı sıra, altta yatan sebepleri anlamaya ve nüksleri engellemeye odaklanır. Bunun yanı sıra, psikoterapi kişilerin kendilerini daha derinlemesine tanımalarına, içsel çatışmalarını çözmelerine ve bireysel potansiyellerini gerçekleştirmelerine imkan sağlar. Varoluşsal problemlerle başa çıkmada, önemli hayat geçişlerinde uyum sağlamada ve kimlik arayışında destekleyici bir rol oynar. İlişkilerde yaşanan problemler, iletişim sorunları, çatışmalar ve sağlıksız dinamikler de psikoterapinin önemli uygulama alanlarındandır.

Psikoterapi Türleri Nelerdir?

Psikoterapi, tek bir yoldan ziyade, farklı teorik esaslara ve uygulama yöntemlerine sahip pek çok yaklaşımı kapsayan geniş bir kavramdır. Her bir psikoterapi türü/çeşidi, insan doğasına, psikolojik problemlerin sebeplerine ve değişim sürecine farklı açılardan bakar. Danışanın gereksinimlerine, problemlerine ve terapistin uzmanlık alanına göre uygun bir türü seçilir. İşte en yaygın psikoterapi türleri;

• Bilişsel Davranışçı Terapi: Düşüncelerinizin, duygularınızı ve davranışlarınızı nasıl etkilediğine odaklanır. Negatif ve işlevsiz düşünce kalıplarını belirleyip değiştirmeyi ve yeni davranışsal yetenekler kazandırmayı amaçlar. Depresyon, anksiyete bozuklukları, OKB gibi pek çok durumda etkilidir. Çoğunlukla yapılandırılmış ve kısa vadelidir.
• Dinamik Psikoterapi Nedir? (Psikodinamik Terapi): Bilinçdışı süreçlerin, geçmiş tecrübelerin ve içsel çatışmaların bugünkü duygu, düşünce ve davranışlar üzerindeki etkisini inceler. Terapist ve danışan ilişkisi önemli bir çalışma alanıdır. İçgörü kazanmayı ve kişilikte daha derin evrimleri amaçlar.
• Kişilerarası Terapi: Var olan kişilerarası ilişkilere ve sosyal rollere odaklanır. Yas, rol değişimleri, kişilerarası çatışmalar ve kişilerarası yetersizlikler gibi alanlardaki problemlerin depresyonu nasıl etkilediğini ele alır. Çoğunlukla kısa vadeli ve odaklı bir terapidir.
• Aile Terapisi: Problemleri kişiden ziyade aile sistemi içerisinde ele alır. Aile fertleri arasındaki iletişim kalıplarını, rolleri ve dinamikleri inceler. Aile içi çatışmaları çözmeyi, iletişimi güçlendirmeyi ve ailenin fonksiyonelliğini artırmayı hedefler.
• Destekleyici Terapi: Kişinin mevcut başa çıkma kabiliyetlerini güçlendirmeyi, duygusal destek sağlamayı, stresi azaltmayı ve zorlu hayat durumlarıyla başa çıkmasına destek olmayı amaçlar. Daha çok var olan durumu idare etmeye ve belirtileri hafifletmeye odaklanır.
• Evlilik ve Çift Terapisi: Romantik ilişkilerdeki problemlere odaklanır. Çiftlerin iletişim problemlerini, çatışmalarını, taleplerini ve ilişki dinamiklerini ele alır. Daha iyi ve tatmin edici bir bağlantı kurmalarına destek olur.
• Grup Terapisi: Bir ya da daha çok terapistin yönetiminde, benzer problemleri olan bir grup kişinin bir araya gelerek tecrübelerini paylaştığı, birbirlerine destek olduğu ve yeni başa çıkma yöntemleri öğrendiği bir terapi çeşididir.
• Bütüncül Psikoterapi: Tek bir teorik yaklaşıma bağlı kalmak yerine, farklı psikoterapi ekollerinden teknik ve prosedürleri danışanın gereksinimlerine göre buluşturur. Esnek ve kişiye özel bir yaklaşım sunar.
• Psikanalitik Psikoterapi: Psikanalizin temel prosedürlerine dayanır fakat klasik psikanalize göre daha az yoğundur. Bilinçdışı çatışmaların ve erken dönem yaşantıların derinlemesine analizini kapsar.
• Sistemik Psikoterapi: Birey içerisinde bulunduğu daha geniş sistemlerin bir parçası olarak görür. Problemlerin bu sistemler içerisindeki etkileşimlerden kaynaklandığını varsayar ve çözümleri de bu sistemler içerisinde arar.
• Oyun Terapisi: Özellikle çocukların duygularını, fikirlerini ve yaşadıkları problemleri ifade etmeleri için oyun ve oyuncakları kullanan bir terapi çeşididir. Çocukların doğal dili olan oyun vasıtasıyla terapötik bir ilişki kurulur ve iyileşme desteklenir.
• Narrative Psikoterapi (Öyküsel Terapisi): Kişilerin hayatlarını ve tecrübelerini anlamlandırdıkları öykülere odaklanır. Problemli ya da sınırlayıcı hayat öykülerini tekrardan yazmalarına, güçlü taraflarını ve alternatif hikayelerini keşfetmelerine destek olur.

Psikoterapide Tedavinin Süresi

Psikoterapi tedavisinin süresi, pek çok etkene bağlı olarak önemli oranda farklılık gösterir ve kesin bir zaman dilimi vermek oldukça zordur. Tedavinin süresini etkileyen belli başlı etkenler içerisinde danışanın yaşadığı problemin çeşidi, karmaşıklığı ve şiddeti; danışanın terapiye getirdiği amaçlar; tercih edilen psikoterapi çeşidi; danışanın motivasyonu, terapiye katılım seviyesi ve değişim hızı ve terapist ile danışan arasında kurulan terapötik ilişkinin kalitesi sayılabilir. Bazı belirli ve odaklanmış problemler için kısa vadeli psikoterapi tedavisi yaklaşımları yeterli olabilir. Bu tarz terapiler çoğunlukla mevcut semptomları hafifletmeye ve belli yetenekleri kazandırmaya yöneliktir. Orta süreli terapiler birkaç aydan bir yıla dek sürebilir ve daha derinlemesine çalışma, altta yatak örüntülerin anlaşılması ve daha kalıcı değişimler amaçlanabilir. Uzun süreli psikoterapi tedavisi ise bir seneden fazla sürebilir ev çoğunlukla kronikleşmiş problemler, kişilik bozuklukları ya da derin travmalar gibi durumlarda tercih edilir.

Online Psikoterapi Hizmeti

Teknolojinin gelişmesiyle beraber psikoterapi hizmetlerine ulaşım da kolaylaşmıştır. Online psikoterapi, internet üzerinden, çoğunlukla video konferans yöntemiyle gerçekleştirilen bir psikoterapi çeşididir. Bu teknik, coğrafi engelleri ortadan kaldırarak, yaşadığı yerde yüz yüze terapi olanağı bulamayan ya da farklı sebeplerle bir kliniğe gidemeyen kişiler için önemli bir seçenek sunar. Online psikoterapi, aynı yüz yüze terapi gibi, eğitimli bir psikoterapist ile danışan arasında güvenli ve gizli bir ortamda gerçekleştirilir. Online psikoterapinin ayrıcalıkları içerisinde erişilebilirlik, esneklik, zaman ve maliyet tasarrufu ve bazı kişiler için kendi evlerinin rahatlığında daha konforlu hissetmeleri sayılabilir. Araştırmalar, pek çok ruhsal problem için online psikoterapinin yüz yüze terapi kadar verimli olabildiğini gösterir. Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi gibi yapılandırılmış yaklaşımlar online platformlarda başarılı bir şekilde uygulanır.

Ankara Psikoterapi Hizmeti

Ankara’da ikamet eden ve psikolojik destek arayışında olan kişiler için pek çok nitelikli psikoterapi hizmeti alternatif bulunur. Psikiyatri Ankara hizmetiyle, farklı uzmanlık alanlarına sahip çok fazla psikoterapist ve danışmanlık merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Ankara psikoterapi arayışınızda, gereksinimlerinize ve taleplerinize en uygun uzmanı bulmak önemlidir. Uzman Psikiyatr Dr. Barbaros Özdemir, Ankara’daki kliniğinde kişisel psikoterapi, çift terapisi, aile danışmanlığı gibi farklı alanlarda hizmet verir. Hedefi, danışanlarının yaşadığı duygusal ve zihinsel problemleri anlamalarına, başa çıkma yeteneklerini geliştirmelerine ve daha sağlıklı, dengeli bir hayat yaşamalarına destek olur.

Eğer siz de Ankara’da psikoterapi desteğine gereksinim duyuyorsanız, yaşadığınız problemlerle ilgili konuşmak, terapi süreciyle ilgili bilgi almak ya da randevu oluşturmak adına kliniğimizle iletişim formu aracılığıyla irtibata geçmekten çekinmeyin.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Psikiyatr ilaç yazar mı?

Evet, psikiyatristler Tıp Fakültesi mezunu olup ruhsal hastalıkların teşhisi ve tedavisi noktasında profesyonelleşmiş hekimlerdir. Bundan dolayı, gerekli gördükleri durumlarda ilaç tedavisi reçeteleme yetkisine sahiptirler. Psikoterapi de çoğunlukla psikologlar, psikiyatristler, psikolojik danışmanlar ya da sosyal hizmet uzmanları gibi farklı ruh sağlığı uzmanları tarafından uygulanabilen, konuşma esaslı bir tedavi tekniğidir.

Bir psikoterapist nasıl seçilir?

Doğru psikoterapisti tercih etmek, terapinin başarısı adına önemli bir adımdır. Terapistin, sizlerin yaşadığı problemle alakalı özel bir eğitimi ve tecrübesi olup olmadığını araştırmalısınız. Terapistin aldığı eğitimleri, sahip olduğu sertifikaları ve mesleki yeterlilik belgelerini kontrol edin. Hangi psikoterapi türlerini kullandığını öğrenin ve bu yaklaşımın sizlere uygun olup olmadığını değerlendirin. Ayrıca ilk görüşmede terapistle aranızda bir güven ve uyum hissi oluşup oluşmadığına dikkat edin.

Psikoterapide yaş sınırı var mıdır?

Psikoterapi için kesin bir alt ya da üst yaş sınırı yoktur. Psikoterapi, her yaştan kişiye farklı yöntemler ve yaklaşımlar sunar.